PREEK VAN PASTOOR/PLEBAAN R.WAGENAAR
GEHOUDEN OP ZONDAG 27 AUGUSTUS 2023
IN DE ST. JOZEFKATHEDRAAL TE GRONINGEN.

 Gij zijt Petrus en op deze steenrots zal ik mijn Kerk bouwen en de poorten der hel zullen haar niet overweldigen. Aan u zal Ik de sleutels van het Rijk der hemelen geven.

Het Evangelie van vandaag, genomen uit Hoofdstuk 16 van het Mattheus Evangelie vormt de grondslag van het Pausschap, of, zoals we tegenwoordig liever en beter zeggen, van het Petrusambt, om de Bijbelse grondslag ervan aan te geven.

Geen apostel is zo getekend in de Evangeliën als Petrus, die steeds als woordvoerder optreedt namens de twaalf, die getekend wordt in al zijn vurigheid en ook zwakheid en vooral door zijn grote liefde voor de Heer, zoals hij na de verrijzenis zegt: “Heer, u weet alles, u weet, dat ik U bemin”.

Echte liefde heeft niet veel woorden nodig. De sleutels heeft Petrus altijd in de hand en zo wordt hij ook wel als portier van de hemel gekenschetst.

Het zijn de sleutels onder het pauswapen, een gouden en een zilveren, van de geestelijke en wereldlijke macht.

Petrus wordt door Christus aangesteld als de leider van Zijn Kerk en de Pausen zijn zijn opvolgers.

Waar onze koning de eenheid van ons land symboliseert, is de Paus degene, die de eenheid van de Kerk belichaamt. Iedere bisschop is autonoom in zijn bisdom en een groep bisschoppen met een aartsbisschop aan het hoofd vormt een Kerkprovincie. Nederland is één Kerkprovincie. In grotere landen zijn er een aantal Kerkprovincies, want de Kerk heeft het model van het Romeinse Rijk indertijd overgenomen.

De aartsbisschop is een coördinerende figuur, maar heeft geen bevoegdheid over de bisschoppen. Alleen de Paus, die iedere bisschop benoemt, kan ingrijpen in een bisdom, als dat nodig is.

De Paus is geen ornament aan de top, maar een werkelijke leider, plaatsbekleder van Christus hier op aarde. De voornaamste geestelijke leider in de wereld.

Zo las ik een paar maanden geleden, dat de aartsbisschop van Canterbury, geestelijk hoofd van de Anglicaanse Kerk heeft verklaard, dat de Engelse Anglicanen de Paus beschouwen als geestelijk hoofd van het westen. Toenaderingen zijn er overal, zoals de Paus met patriarch Bartholomeus van de Orthodoxe Kerk, de vluchtelingen in Griekenland bezocht. Zo zijn er tal van ontmoetingen met andere christelijke leiders.

Al is hij óók de steen des aanstoots, teken van tegenspraak, want dé barrière tussen alle christelijke Kerken, die wel de eerste plaats van de Paus willen erkennen, maar niet het primaatschap in de zin van feitelijke leider van de hele Kerk.

Maar teken van tegenspraak was Christus zelf al en is de Kerk met Hem een op zichzelf gerichte wereld.

De Pausengeschiedenis is fascinerend in al zijn hoogte- en dieptepunten.

Ik moet denken aan een aardige anekdote van begin 1800, toe er een concordaat moest komen tussen Frankrijk en de Heilige Stoel. Namens de Paus, Pius VII, voerde kardinaal Consalvi de onderhandelingen met Napoleon, toen nog consul.

Napoleon veranderde steeds weer teksten, wat de Paus niet zinde. Op een gegeven moment viel Napoleon uit tegen de kardinaal met de woorden: “Eminentie, als u niet meewerkt, dan hef ik die Kerk van u op”, waarop Consalvi antwoordde: “Exellentie, daar zijn wij zelf al 1800 jaar mee bezig”.

Dan moet ik denken aan de woorden van Christus in het Evangelie van vandaag: “De poorten der hel zullen haar niet overweldigen”.

Zo is de Kerk niet alleen blijven bestaan, maar steeds gegroeid, ondanks alles. Daarom hoeven wij ons nu ook geen zorgen te maken over de Kerk: Die gaat altijd door. Maar er zal zeker een reactie op deze tijd komen. Wel zijn er zovelen, die nu verloren rondlopen.

Dat zij toch het werkelijke licht van Christus door de duisternis heen mogen zien en dat wij door ons bidden en handelen dat licht van Christus mogen uitdragen.

Amen.