PREEK VAN PASTOOR/PLEBAAN R. WAGENAAR
GEHOUDEN OP ZONDAG 8 OKTOBER 2023
IN DE ST. JOZEFKATHEDRAAL TE GRONINGEN.

Alweer, voor de derde Zondag, gaat het over een wijngaard. Dat klinkt sympathiek in de oktobermaand, als in zuidelijker landen en zelfs in ons eigen zuiden, druivenplukkers bezig zijn om te oogsten.

Het Evangelie begint ook sympathiek: een landeigenaar heeft een wijngaard aangelegd en alles mooi en goed opgebouwd en ingericht. Hij heeft alles gegeven, wat nodig was.

Zo heeft God de schepping aan de mens gegeven.

In het vervolg echter krijgen we een beeld van de geschiedenis van het Oude Testament, hoe het de profeten vergaan is, die het volk van God weer tot Hem wilden brengen, weg van de afgoden, maar dat wilde men helemaal niet. 

Het is duidelijk, wie met de zoon is bedoeld. Het geheel heeft het karakter van een onheilspellende aankondiging van wat gebeuren gaat – een voorbereiding, volgens Mattheus, op het lijdensverhaal, dat bij alle vier evangelisten het belangrijkste deel van hun Evangelie is.

Zoals het met Christus is gegaan, zo ook met de Kerk, die zo vaak verworpen is en zo dikwijls op sterven na dood leek. 

Dat is het hele grote gegeven. De steen, die de bouwlieden hebben afgekeurd – lees: zijn volk – is juist de hoeksteen geworden. Wonderbaar in onze ogen. 

De hele heilsgeschiedenis loopt uit op de verwerping van de Godsgezant, die daar doorheen het heil brengt. Immers, moest de Mensenzoon dit alles niet lijden, om zijn heerlijkheid te kunnen ingaan? 

Er is een geheimvolle wet tussen lijden en verlossing, tussen neergang en opgang. 

Door heel ons leven, telkens moeten we weer afscheid nemen en een nieuw begin maken. Pijn, die vreugde brengt. Voor alle vruchtbaarheid is lijden nodig. Bomen moeten gesnoeid worden, liefde heeft tegenspraak nodig, vraagt offers. Als je echt liefhebt, wil je offers brengen om de echtheid van je liefde te bewijzen, zegt St. Augustinus. 

En die slechte wijnbouwers? Hoe gaat het daarmee verder? 

Is er een definitieve verwerping? De omstanders weten het wel. Zij hebben gedood, dus zij ook. 

Maar God wil het heil van álle mensen. Zijn barmhartigheid en vergeving zijn mateloos. Hij ziet altijd een weg, waar wij geen weg meer zien. 

“Uw wegen zijn niet mijn wegen, uw gedachten niet de mijne”, lezen we bij Jesaja. 

Barmhartigheid lijkt ver weg in onze heidense samenleving – aanklachten bij de vleet, eerder wraak dan vergeving. 

Men verwijt God stilzwijgen bij alle ellende. Maar de Vader greep ook niet in, toen zijn Zoon moest lijden. Het stilzwijgen van God. God laat ons zo vrij, echte vrijheid. Hij manipuleert niet, maar Hij heeft een eindeloos geduld en hoopt op bekering.

Ik moet denken aan de Synode, die nu in Rome bezig is en die zo ongelooflijk mooi begon op zaterdag met een gebedswake op het St Pietersplein. Daar stond de Paus met naast zich de Aartsbisschop van Canterbury, het feitelijke hoofd van alle Anglicanen, de Patriarch van Constantinopel, erehoofd van de hele Orthodoxie, prelaten van andere Oosterse Kerken, van de Lutherse wereldbond enz. enz. Er gebeuren verschrikkelijke dingen in deze tijd, maar gelukkig ook goede – het samen bidden met alle Christenen voor de St. Pieter – dat zou nog niet zo lang geleden ondenkbaar zijn. 

Paus Franciscus is een bijzonder pastorale man, die soms wat moeilijk te begrijpen is. Hij ontvangt transgenders, mensen van LHTBI, homostellen enz. Vind hij dat allemaal goed? Is de Kerk veranderd? Maakt het allemaal niet uit? Nee, dat niet, maar hij wil uitnodigend zijn en mensen, wie of hoe dan ook, bij Christus én zijn Kruis brengen en hopend op het aanvaarden van Christus’ boodschap, door lijden heen naar volheid. Niet afwijzen of verbieden, maar ontvankelijk maken voor de levende Heer, die liefde is. Zo zijn zijn reizen naar noodgebieden, onlangs naar Marseille, het Middellandse Zee gebied, met een hartstochtelijke oproep levens, mensen te redden.

Het kwaad zal uiteindelijk nooit overwinnen. Dat leert Pasen ons. We moeten er wel aan meewerken het goede te verbreiden. Allereerst in onszelf. 

Het gebed, het rozenkransgebed, mag ons innerlijk sterk maken, om de weg van Christus te gaan en zo, als Kerk, de wijngaard van de Heer te zijn in onze wereld.

 

Amen.