PREEK VAN PASTOOR A. JELLEMA
GEHOUDEN OP ZONDAG 20 AUGUSTUS 2023
IN DE ST. JOZEFKATHEDRAAL TE GRONINGEN.

 Toen ik een paar dagen geleden mijn computer aan het opstarten was, vond ik bij de nieuwsberichten die dan opdoemen iets wat me interesseerde... niet dat ik veel over de man weet en zijn muziek is niet onmiddelijk mijn smaak, maar ik stuitte op een interview met Robbie Williams. De zanger spreekt zich daarin uit tegen de cancel-cultuur.

Hij is van mening dat beroemdheden vandaag de dag op een 'ongekende manier ter verantwoording' worden geroepen. De artiest spreekt in een bericht op Instagram zijn afkeer tegen de cancelcultuur uit. “If you say the wrong thing, look the wrong way or think the wrong thing, you're done right away.”"Zeg je het verkeerde, kijk je de verkeerde kant op of denk je het verkeerde, dan is het meteen gedaan met je."

Hij stelt bovendien dat hij er nooit voor gekozen heeft om een rolmodel te zijn. "Ik heb me daar nooit voor aangemeld. Mijn motieven voor het leven dat ik als tiener koos waren eigenlijk egoïstisch en oppervlakkig. Verder zegt hij ook dat hij zich niet kan verontschuldigen voor wat 'men denkt dat hij bedoelt'. "Ik kan me er niet voor verontschuldigen dat ik geen volledig begrip heb van alles wat er op de planeet gebeurt of dat ik niet op de hoogte ben van het laatste nieuws, dat zijn de meeste mensen niet." "Ik ben fout, ik ben fout geweest en in de toekomst zal ik ook wel weer eens fout zijn. Ik heb geen kwaadaardigs in de zin, dus waarom zouden jullie mij wegduwen?" 

Ik vond dat Robbie Williams hier een deugdelijke omschrijving van het menselijk bestaan geeft. Vaak hebben we de allerbeste bedoelingen, regelmatig lukt het ook om het goede te doen, maar er zijn ook momenten dat we vallen, falen, net als alle andere mensen. Maar als je dan bekend bent, mensen weten wie je bent, wat is dan de reactie? Wordt je weggeduwd, gecanceld?

Op een of andere manier liet het berichtje me nadenken over het evangelie van vandaag. Is Jezus niet bezig die vertrouwensvolle moeder te cancellen? Er is toch werkelijk iets heel bijzonder aan de hand in de pericoop van vandaag, iets wat we niet van Jezus kennen of herkennen. Voor de eerste keer lijkt het erop, dat hij een dringend verzoek om hulp, om de genezing en bevrijding van een bezeten dochter, niet zal inwilligen. Hij kijkt de andere kant op, draait zijn rug naar de vrouw die hem maar na blijft lopen en blijft aandringen... ook worden de antwoorden die Jezus geeft, heel anders van toon, beledigend, zou ik zeggen... Wat is er toch aan de hand dat het er zo op lijkt dat Jezus deze moeder heeft gecanceld..

De eerste verklaring zou kunnen zijn dat ze niet tot het Joodse volk behoort, en Jezus het juist als zijn missie ziet de verloren schapen van Israel bij elkaar te brengen, zoals het in de lezing staat. De vrouw hoort gewoon niet onder die definitie en valt daarom letterlijk buiten de boot... een geval van discriminatie op basis van afkomst... Daar is iets bij voor te stellen. Ook in deze tijd komt telkens weer de discussie op over onze verantwoordelijkheden. Gaat het in de allereerste plaats over het eigen volk en de eigen problemen, of heeft een land en een gemeenschap ook een grotere, bredere verantwoordelijkheid? Een discussie die in de komende maanden zeker weer vaak aan de orde zal komen....Als we alleen maar naar de lezing uit het Evangelie kijken, dan zou die verklaring over het gefocussed zijn van Jezus op het Joodse volk kunnen passen, maar toch klopt het niet. Hoorden we niet Jesaia die vertelt over de Heer die de heidenen, die alle  niet-Joden die de naam van de Heer willen aanvaarden, naar zijn heilig berg zal geleiden. Daarbij lazen we uit Paulus die er zich op laat voorstaan de apostel van de heidenen te zijn geworden...

Wat ook heel opvallend is, is de reactie van de vrouw die wordt afgewezen. Ze schikt zich niet in haar lot. Ze hoort wel wat Jezus zegt, maar blijft gewoon aandringen. En dan komt die reactie van Jezus die zo schockerend aandoet. Hij heeft het erover dat het brood voor de kinderen is bedoeld en niet voor de honden... dat is al een tekst die je wellicht niet uit zijn mond verwachten zou... de reactie is zo mogelijk nog verrassender. De vrouw gaat met de Heer in discussie, ze accepteert zijn woorden en gaat erop in. Allereerst geeft ze Hem gelijk. Het brood is in eerste instantie voor de kinderen. Maar de broodkruimels die van de tafel vallen, daar mogen toch ook de honden van eten? Goed om daarbij te realiseren dat de honden niet bepaald de meest geliefde huisdieren van die tijd waren. Vaak zwierven ze rond en als ze als bewakers van het huis waren aangesteld, dan was hun plek om buiten te blijven, om toch als half onreine dieren op afstand te staan. 

De vierde eeuwse theoloog Johannes Chrysostemos zegt daarom over de vrouw: Jezus heeft haar een hond genoemd, en daarom reageert ze door te zeggen wat honden doen, alsof ze duidelijk wil maken: Zelfs als ik een hond ben, dan hoor ik toch nog bij U en bij uw huis? Noem je mij een hond, voed me dan zoals je honden voert... ik wil de tafel van mijn Heer niet verlaten...

Een prachtig antwoord, een antwoord van diep geloof en vertrouwen. Allereerst al dat een paar kruimeltjes voor haar voldoende zouden kunnen zijn. Dat een paar kruimeltjes haar en haar hele familie redding en genezing zouden kunnen brengen. Ze kan niet beseffen hoe gelijk ze heeft. Denk aan de Eucharistie, waarin de Heer onze tochtgenoot en leidsman wil zijn, waarin hij bij ons is, in iedere kruimel...

De reactie van Jezus kan dus ook niet anders zijn, dan er een van waardering. Zelden heeft hij zo de lof gezongen van het geloof van iemand. Vrouw, uw geloof is groot, het heeft U gered! Daar ligt een uitdaging vandaag, iets om over na te denken. Over geloof en over onszelf. Hoe groot is ons geloof, onze overtuiging? Soms lijkt het erop dat met het groeien van inzicht in de wereld, kennis en technologische ontwikkeling, het gesprek daar maar al te graag over gaat. En het stil blijft over geloof, over vertrouwen op God en de manier waarop hij ons mensen ziet en geleidt... hoeveel geloof is er in mijn gebed als ik bid voor een verandering in mijn eigen leven of dat van een ander die me dierbaar is? Heb ik net zoveel geloof als die vrouw die voorspraak houdt voor haar dochter? Durf ik dat geloof te hebben, dat opnieuw in bijbelse woorden, bergen kan verzetten? Of heb ik ergens diep in mij het gevoel dat mijn bidden niet uit zal maken, dat het niet kan wat ik vraag...

Tijd om terug te gaan naar de eerste vraag van vanmorgen. Cancelde Jezus deze vertrouwenvolle moeder? Het antwoord daarop moet NEE zijn. En daarbij is de genezing waarover wordt verteld, niet het belangrijkste, niet het bewijs. De Heer wijst op iets anders. Er is die uitnodiging om vol vuur en vertrouwen te zijn, ook als het erop lijkt dat de Heer de andere kant op kijkt, dat Hij zijn rug naar ons heeft toegedraaid..... hij zoekt juist naar onze liefde, naar ons vertrouwen en onze vasthoudendheid. Maar Hij is daar, met volle aandacht en klaar om te luisteren en te helpen.

De Heer kent geen cancel-cultuur. Hij is diegene die iedereen te samen wil brengen, op zijn berg, in zijn tempel, in zijn Kerk met een hoofdletter. Hij is het immers die het menselijk leven het allerbeste kent, over de breekbaarheid en kwetsbaarheid van het bestaan en over de vele vele momenten dat mensen kunnen vallen, het geloof kunnen verliezen, het vertrouwen in God zien verdampen. Hij kent de momenten dat mensen fouten maken, zonden begaan, die ook de mensen om hen heen kwaad doen.

Maar waar er berouw is, daar is ook vergeving, waar er een verlangen is naar Hem en zijn aanwezigheid, daar is God... God wil er altijd zijn, in alle omstandigheden van het leven, voor de grote helden van geloof en vertrouwen, voor de gewone mensen en voor diegenen die vallen en vechten... Hij is er voor iedereen en alle tijden en zal ons nooit alleen laten. In zijn woordenboek komt het woord cancellen niet voor. 

Misschien is dat een van de eerste dingen die de wereld, die wij, van zijn liefde en genade mogen leren: dat we niemand ooit zullen opgeven.

Amen